Το σύνδρομο ξηροφθαλμίας είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας οφθαλμίατρος. Συνήθως προκαλείται από πρόβλημα της ποιότητας της δακρυϊκής στιβάδας η οποία ενυδατώνει το μάτι.
Σύνδρομο Ξηροφθαλμίας
Τα δάκρυα αποτελούνται από τρεις στιβάδες:
- Η βλεννώδης στιβάδα καλύπτει τον κερατοειδή χιτώνα (η εξωτερική επιφάνεια του ματιού) δημιουργώντας μια χαμηλή συγκόλληση με αυτόν ούτως ώστε το δάκρυ να παραμένει σταθερό επάνω στο μάτι.
- Το μεσαίο υδατώδες στρώμα παρέχει την υγρασία και μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον κερατοειδή χιτώνα. Αυτό το στρώμα αποτελείται από 98% νερό μαζί με μικρές ποσότητες από χλωριούχο νάτριο (αλάτι), πρωτεΐνες και άλλα συστατικά.
- Το εξωτερικό λιπώδες στρώμα δημιουργεί μια ελαιώδη μεμβράνη η οποία καλύπτει την δακρυϊκή στιβάδα και την προστατεύει από την εξάτμιση.
Τα δάκρυα δημιουργούνται σε πολλούς αδένες γύρω από το μάτι. Το υδάτινο στρώμα παράγεται στον δακρυϊκό αδένα, ο οποίος βρίσκεται στην βάση του άνω βλεφάρου. Πολλοί μικροί αδένες ανάμεσα στα τοιχώματα των βλεφάρων παράγουν το ελαιώδες και λιπώδες στρώμα.
Με κάθε βλεφαρισμό τα βλέφαρα απλώνουν τα δάκρυα επάνω στο μάτι. Τα δάκρυα που περισσεύουν κυλούν προς τους δύο μικρούς πόρους στην άκρη του ματιού κοντά στην μύτη. Αυτοί οι πόροι οδηγούν στα δακρυϊκά σωληνάρια τα οποία καταλήγουν στην ρινική κοιλότητα. Η επικοινωνία μεταξύ των δακρυϊκών πόρων και της ρινικής κοιλότητας είναι ο λόγος για τον οποίο όταν κλαίμε, τρέχει η μύτη μας.
Εκτός από την ενυδάτωση του ματιού, η παραγωγή των δακρύων αποτελεί ανακλαστικό σε εξωτερικά ερεθίσματα όπως: τραύματα ή έντονο συναίσθημα. Εντούτοις, τα ανακλαστικά δάκρυα προσφέρουν λίγο στην ανακούφιση της ξηροφθαλμίας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ασθενής με «υγρά» μάτια μπορεί ακόμα να παραπονιέται για ερεθισμό.
Το σύνδρομο της ξηροφθαλμίας έχει πολλές αιτίες. Μια από τις πιο συχνές αιτίες είναι η διαδικασία γήρανσης. Καθώς γερνάμε, το σώμα μας παράγει λιγότερο λιπαρές ουσίες – 60% λιγότερο στην ηλικία των 65 απ’ ότι στην ηλικία των 18. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στις γυναίκες, οι οποίες τείνουν να έχουν ξηρότερο δέρμα απ’ ότι οι άνδρες. Η έλλειψη ελαίου προσβάλει και την δακρυϊκή στιβάδα. Χωρίς το απαραίτητο έλαιο η ελαιώδης στιβάδα δεν μπορεί να καλύψει όλη την δακρυϊκή στιβάδα η οποία εξατμίζεται γρηγορότερα και αφήνει περιοχές του κερατοειδούς στεγνές.
Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η ζέστη, η ξηρασία και ο αέρας, το μεγάλο υψόμετρο και ο καπνός του τσιγάρου προκαλούν επίσης ξηροφθαλμία. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται τα μάτια τους στεγνά όταν διαβάζουν ή δουλεύουν με τον υπολογιστή. Συχνά διαλείμματα για βλεφαρισμό προσφέρει ενυδάτωση στα μάτια και απαλλάσσει από τα συμπτώματα.
Οι χρήστες φακών επαφής μπορούν επίσης να υποφέρουν από ξηρότητα επειδή οι φακοί επαφής απορροφούν την δακρυϊκή στιβάδα, δημιουργώντας μακροχρόνιο σχηματισμό πρωτεϊνικών ιζημάτων στον φακό επαφής.
Επίσης, ορισμένα φάρμακα, προβλήματα θυρεοειδούς, έλλειψη βιταμίνης Α, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ξηρότητα. Ασθενείς με σύνδρομο Parkinson και Sjogren υποφέρουν από ξηροφθαλμία.
Οι γυναίκες συχνά παρουσιάζουν πρόβλημα ξηρότητας κατά την εμμηνόπαυση λόγω ορμονικών αλλαγών.