Η 20η Ιουνίου είναι η ημέρα αφιερωμένη στην προώθηση της κατανόησης, της υποστήριξης και της υπεράσπισης ατόμων που ζουν με νυσταγμό.
Ας γνωρίσουμε λοιπόν καλύτερα την συγκεκριμένη πάθηση:
Ο νυσταγμός είναι η κατάσταση όπου τα μάτια κινούνται γρήγορα και ανεξέλεγκτα. Μπορούν να μετακινηθούν:
- πλευρικά (οριζόντιος νυσταγμός)
- πάνω και κάτω (κάθετος νυσταγμός)
- κυκλικά (περιστροφικός νυσταγμός)
Η κίνηση μπορεί να ποικίλλει μεταξύ αργής και γρήγορης και συνήθως συμβαίνει και στα δύο μάτια. Τα μάτια μπορεί να τρέμουν περισσότερο όταν κοιτάζετε προς ορισμένες κατευθύνσεις. Τα άτομα με νυσταγμό μπορεί να γέρνουν το κεφάλι τους για να δουν πιο καθαρά. Αυτό βοηθά στην επιβράδυνση των κινήσεων των ματιών.
Υπάρχουν δύο τύποι της πάθησης: ο κληρονομικός και ο επίκτητος.
Κληρονομικός νυσταγμός : Ο συγκεκριμένος τύπος εντοπίζεται σε βρέφη, συνήθως μεταξύ 6 εβδομάδων και 3 μηνών. Ειδικότερα, τα παιδιά με αυτή την πάθηση τείνουν να την έχουν και στα δύο μάτια, τα οποία κινούνται δίπλα-δίπλα. Συνήθως οι ειδικοί δεν γνωρίζουν τι προκαλεί την κατάσταση του παιδιού. Μερικές φορές κληρονομείται από τους γονείς στα παιδιά.
Τα παιδιά με νυσταγμό συνήθως δεν βλέπουν τα πράγματα ως «τρέμουλο». Αντίθετα, μπορεί να έχουν θολή όραση.
Επίκτητος νυσταγμός: Αυτή η κατάσταση συμβαίνει αργότερα στη ζωή. Έχει πολλές αιτίες, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών ιατρικών καταστάσεων ή χρήσης ναρκωτικών και αλκοόλ.
Σε αντίθεση με τα παιδιά με κληρονομικό νυσταγμό, οι ενήλικες με νυσταγμό συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν λες και γίνεται σεισμός.
Ο εγκέφαλος ελέγχει την κίνηση των ματιών. Τα μάτια κινούνται αυτόματα για να προσαρμοστούν όταν μετακινείτε ελαφρά το κεφάλι. Αυτό σταθεροποιεί την εικόνα, ώστε να βλέπουμε μια πιο ευκρινή εικόνα. Επιπλέον, στα άτομα με νυσταγμό, οι περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τις κινήσεις των ματιών δεν λειτουργούν σωστά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είναι σαφές γιατί κάποιος πάσχει από νυσταγμό. Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να σχετίζεται με άλλα προβλήματα στα μάτια.
Ο νυσταγμός μπορεί να σχετίζεται με τα ακόλουθα:
- Έχοντας οικογενειακό ιστορικό νυσταγμού
- Αλφισμός (έλλειψη χρώματος ή μελανίνης στο δέρμα)
- Ένα ευρύ φάσμα οφθαλμικών προβλημάτων σε βρέφη/παιδιά, συμπεριλαμβανομένου του καταρράκτη, του στραβισμού και των προβλημάτων εστίασης
- Προβλήματα στο εσωτερικό αυτί, όπως η νόσος του Meniere
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Εγκεφαλικό επεισόδιο (συχνό αίτιο επίκτητου νυσταγμού σε ηλικιωμένους)
- Τραυματισμός στο κεφάλι (συχνό αίτιο επίκτητου νυσταγμού σε νεότερους ανθρώπους)
- Χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως λίθιο ή αντισπασμωδικά φάρμακα
- Χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών.
Κύριο σύμπτωμα αποτελεί το τρέμουλο των ματιών που δεν μπορεί να ελεγχθεί. Συνήθως η κίνηση είναι πλάι-πλάι. Μπορεί επίσης να είναι πάνω-κάτω ή κυκλικό. Η κίνηση μπορεί να ποικίλλει μεταξύ αργής και γρήγορης και συνήθως συμβαίνει και στα δύο μάτια.
Εκτός από τρέμουλο, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- ευαισθησία στο φως
- ζάλη
- οφθαλμικά προβλήματα
- αίσθηση ότι γίνεται σεισμός
Ο νυσταγμός εντοπίζεται από τον οφθαλμίατρο. Εξετάζεται το εσωτερικό των ματιών και ελέγχεται η όραση. Ο οφθαλμίατρος θα αναζητήσει επίσης άλλα προβλήματα στα μάτια που μπορεί να σχετίζονται με την πάθηση. Βέβαια, αυτά τα προβλήματα μπορεί να περιλαμβάνουν στραβισμό, καταρράκτη ή πρόβλημα με τον αμφιβληστροειδή ή το οπτικό νεύρο των ματιών.
Ένας τρόπος για να διακρίνετε τον νυσταγμό είναι να φέρετε ένα άτομο γύρω από τον εαυτό του για περίπου 30 δευτερόλεπτα, να σταματήσετε και μετά να το βάλετε να προσπαθήσει να κοιτάξει επίμονα ένα αντικείμενο. Συγκεκριμένα, τα μάτια του θα κινηθούν πρώτα αργά προς μία κατεύθυνση και μετά θα κινηθούν γρήγορα προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Άλλες εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάγνωση είναι:
- Έλεγχος των ματιών (για να επιβεβαιώσετε τον τύπο του νυσταγμού και να δείτε λεπτομέρειες των κινήσεων των ματιών)
- Νευρολογική εξέταση
- Εξετάσεις για τη λήψη εικόνων του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της Αξονικής τομογραφίας και της Μαγνητικής τομογραφίας.
Η θεραπεία του νυσταγμού εξαρτάται κυρίως από τα αίτια του. Τα άτομα που γεννιούνται με αυτή την πάθηση δεν μπορούν να την θεραπεύσουν ολοκληρωτικά. Ωστόσο, μπορεί να επωφεληθούν από γυαλιά ή φακούς επαφής. Δεν διορθώνουν τον νυσταγμό, αλλά η καθαρότερη όραση μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση των σπασμών των ματιών.
Σπανίως, μπορεί να γίνει χειρουργική επέμβαση για την επανατοποθέτηση των οφθαλμικών μυών που κινούν τα μάτια. Συγκεκριμένα, εμποδίζει το κεφάλι να μην χρειάζεται να στρίψει τόσο μακριά για να μην κινούνται τα μάτια. Ωστόσο, η χειρουργική επέμβαση δεν διορθώνει ούτε θεραπεύει τον νυσταγμό. Με άλλα λόγια, επιτρέπει σε κάποιον να κρατήσει το κεφάλι του σε πιο άνετη θέση για να περιορίσει την σύσπαση των ματιών.
Μερικές φορές, ο επίκτητος νυσταγμός μπορεί να υποχωρήσει. Συγκεκριμένα, αυτό συμβαίνει εάν αντιμετωπιστεί η κατάσταση που προκαλεί τον νυσταγμό. Βέβαια, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη θεραπεία ενός ιατρικού προβλήματος ή τη διακοπή της χρήσης ναρκωτικών ή αλκοόλ.