Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Όρασης (κατά της Τύφλωσης), που γιορτάστηκε φέτος την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου, μαθαίνουμε πώς να προσέχουμε τα μάτια μας!
Η πρόληψη παίζει και στην περίπτωση της όρασης σημαντικό ρόλο. Ειδικά στα πρώτα χρόνια της ζωής, αλλά και σε ηλικίες άνω των πενήντα ετών, ο ρόλος του οφθαλμολογικού ελέγχου είναι εξαιρετικά σημαντικός για την πρώιμη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων, απειλητικών για την όραση. Ακόμη, ο οφθαλμολογικός έλεγχος μπορεί να αποκαλύψει πρώιμα σημεία συστημικών νοσημάτων και αυτοάνοσων παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση ή ο Λύκος.
Ο πρώτος έλεγχος πρέπει να γίνεται από τις πρώτες κιόλας μέρες ζωής του βρέφους. Ανάλογα με την ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό και τις τυχόν παθήσεις του κάθε ατόμου, ο οφθαλμίατρος θα συστήσει την επανάληψη του ελέγχου.
Κάθε ηλικία έχει πάντως και ειδικούς λόγους διερεύνησης της όρασης.
Ο εγκέφαλος μαθαίνει να βλέπει μέχρι τα οκτώ χρόνια του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν αντιμετωπιστούν τυχόν οφθαλμολογικά προβλήματα νωρίς, εάν για παράδειγμα ένα παιδί πρέπει να φορέσει γυαλιά για να δει και δεν βάλει, αυτό θα οδηγήσει στο τεμπέλικο μάτι, δηλαδή σε αμβλυωπία.
Στη βρεφική ηλικία είναι σημαντική και η επιβεβαίωση ότι υπάρχει το αντανακλαστικό αμφιβληστροειδούς (red reflex). Σε κάθε περίπτωση, ένα παιδί που δεν πιάνει αντικείμενα και δεν εστιάζει σε πρόσωπα, χρήζει εκτίμησης παιδο-οφθαλμίατρου.
Τα πρόωρα παιδιά χρήζουν στενής οφθαλμολογικής παρακολούθησης, καθώς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης υψηλής μυωπίας, αμβλυωπίας, στραβισμού και γλαυκώματος.
Για όλα τα παιδιά συστήνεται η επανεξέταση στον πρώτο και τον τρίτο χρόνο του παιδιού. Μετά τα τέσσερα και τα πέντε έτη, ένα παιδί μπορεί να συνεργαστεί και η εκτίμηση γίνεται πιο καλή. Σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να χρειάζεται διόρθωση κάποιας διαθλαστικής ανωμαλίας, καθώς η μη διόρθωσή της μπορεί να προκαλέσει στραβισμό.
Στην ηλικία 10-19 ετών τα συνήθη προβλήματα όρασης αφορούν διαθλαστικές ανωμαλίες, με συνηθέστερη τη μυωπία, που αυξάνεται σε αυτή την ηλικία.
Όσο πιο κοντά είναι κανείς στην ηλικία των 20 ετών, τόσο σπανιότερα είναι τα σημαντικά προβλήματα, τα οποία εμφανίζονται πλησιάζοντας κανείς τα 50 έτη. Η ηλικία, αλλά και το ιστορικό παίζουν σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση του ασθενή. Οι μύωπες έχουν περισσότερες πιθανότητες για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Επίσης, ξεκινάμε να εξετάζουμε την ενδοφθάλμια πίεση, η αύξηση της οποίας σχετίζεται με την εμφάνιση γλαυκώματος, ακόμη και πριν από τα 40 έτη, αν υπάρχει στην οικογένεια άτομο με γλαύκωμα.
Περνώντας τα 50 έτη, ο έλεγχος αφορά πιο σοβαρά νοσήματα. Οι παθήσεις της ωχράς κηλίδας αφορούν αυτές τις ηλικίες, με πιο συνήθη την ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας μετά τα 65 έτη. Ο καταρράκτης και το γλαύκωμα απειλούν την όραση ατόμων μετά τα 65 και γι' αυτό σε αυτές τις ηλικίες συνιστάται ο ετήσιος προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος.
Ειδική κατηγορία τέλος αποτελούν, τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Αυτά τα άτομα πρέπει να εξετάζονται κάθε χρόνο. Μάλιστα αν παρουσιαστούν ενδείξεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, θα πρέπει να βλέπουν τον οφθαλμίατρο τους κάθε 3 – 6 μήνες.