Το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου έχει συνδυάσει την υπεριώδη ακτινοβολία με την θερινή περίοδο και την έντονη ηλιοφάνεια.
Αυτή όμως είναι μία λανθασμένη εντύπωση και πρέπει να διευκρινιστεί. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία UV πρέπει να λαμβάνεται και τους 12 μήνες του χρόνου.
Η μειωμένη ηλιοφάνεια το χειμώνα, δεν σημαίνει απουσία της επικίνδυνης ακτινοβολίας.
Εξαιρετικά δημοφιλές άθλημα τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα είναι το σκι στο βουνό. Ενώ όμως το σκι είναι ευεργετικό για τη λειτουργία της όρασης αφού επιτρέπει στο μάτι να κοιτάζει στο άπειρο, ενέχει σοβαρούς κινδύνους όταν δεν λαμβάνονται οι κατάλληλες προφυλάξεις. Το σκι στο βουνό είναι πολύ πιο επικίνδυνο για την όραση μας από ότι το σκι στην θάλασσα. Το όζον στην ατμόσφαιρα απορροφά ένα μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας, η αραίωση όμως του στρώματος του όζοντος σημαίνει ότι οι υπεριώδεις ακτίνες προκαλούν όλο και περισσότερα προβλήματα
Τι πρέπει λοιπόν να προσέχουμε όταν επιχειρούμε το δημοφιλές αυτό άθλημα;
Οι περισσότεροι άνθρωποι, κυρίως το καλοκαίρι, δίνουμε έμφαση στην επιλογή ενός σωστού και αυθεντικού ζευγαριού γυαλιών ηλίου. Πόσοι όμως ενδιαφέρονται να προμηθευτούν γυαλιά του σκι, που να τηρούν όλες απαραίτητες προδιαγραφές; Μήπως επιλέγουμε τυχαία, με κριτήριο την αισθητική και όχι τις ιδιότητες των φακών;
Οι υπεριώδεις ακτίνες προέρχονται από την ενέργεια του Ηλίου και είναι αόρατες από ανθρώπινο μάτι, το οποίο μπορεί να δει μόνο ορισμένα είδη φωτός. Υπάρχουν τρία είδη ακτνών, οι UVA, UVB και UVC. Από το φάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας ( Ultrtaviolet) μας απασχολεί η UVA ( το Α χρησιμοποιείται για την λέξη aging, που σημαίνει γήρανση) και η UVB (το Β χρησιμοποιείται για την λέξη burning, που σημαίνει κάψιμο) διαπερνούν τη στοιβάδα του όζοντος και την ατμόσφαιρα και φτάνουν ς εμάς.
Οι UVB είναι υπεύθυνες για την πρόκληση εγκαυμάτων και μπορούν εύκολα να κάψουν τον κερατοειδή χιτώνα. Στην άμεση ηλικιακή ακτινοβολία έρχεται να προστεθεί η έμμεση ακτινοβολία από το μέσο αντανάκλασης, δηλαδή το χιόνι. Το ποσοστό της αντανάκλασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο χιόνι φθάνει το 80%, ενώ στην επιφάνεια της θάλασσας είναι μόνο 10%. Αυτό καταδεικνύει ότι το σκι στο βουνό είναι πιο επικίνδυνο για την όραση μας από ότι τα σκι στην θάλασσα. Το όζον στην ατμόσφαιρα απορροφά ένα μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας, η αραίωση όμως του στρώματος του όζοντος (περίπου 3-8% ανά δεκαετία) σημαίνει ότι οι υπεριώδεις ακτίνες προκαλούν όλο και περισσότερα προβλήματα.
Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς τα κατάλληλα γυαλιά, μπορεί να προκαλέσει:
- Ερεθισμό και υπεραιμία στην περιοχή του επιπεφυκότα.
- Πόνο από την απόπτωση του επιθηλίου του κερατοειδούς και πρόκληση κερατίτιδας (έλκος του κερατοειδούς).
- Εμφάνιση πτερυγίου
- Έγκαυμα στα βλέφαρα
- Επιτάχυνση της σκλήρυνσης του φακού του ματιού, γνωστή ως καταρράκτης
- Πρόκληση εκφυλιστικών αλλοιώσεων του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.
- Εγκαύματα στην ωχρά κηλίδα και απώλεια την κεντρικής όρασης.
Υπάρχουν όμως ομάδες χιονοδρόμων που είναι πιο ευπαθείς;
- Τα παιδιά, επειδή έχουν ένα εξαιρετικά ευαίσθητο οπτικό σύστημα που βρίσκεται υπό λειτουργική διάπλαση και διαμόρφωση. Το οφθαλμικό σύστημα στις μικρές ηλικίες, λόγω της εξαιρετικής διαύγειας του κερατοειδούς χιτώνα και του φακού του ματιού, επιτρέπει τη διέλευση μεγάλων ποσοστών ακτινοβολίας στο εσωτερικό των ματιών και μέχρι τον αμφιβληστροειδή χιτώνα επίσης η μελαγχρωστική τους ουσία (χρωστική ουσία που θα μπορούσε να παραλληλιστεί με την μελανίνη του δέρματος) βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από ότι του ενηλίκου. Εκτός αυτών, τα μάτια των παιδιών λόγω του ύψους τους, απέχουν πολύ μικρότερη απόσταση από την επιφάνεια του χιονιού. Έτσι, δέχονται και απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία μέσω αντανάκλασης, σε σχέση με τους ενηλίκους, που είναι σαφώς πιο ψηλοί.
- - Τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα όπως:
Αντιβιοτικά τετρακυκλίνη ή δοξυκυκλίνη, αντισταμινικά, αντισυλληπτικά, υπνωτικά. - Όσοι κάνουν φωτοχημειοθεραπεία, δηλαδή άτομα που πάσχουν από δερματικές παθήσεις.
- Όσοι έχουν υποβληθεί σε φωτοδυναμική αγωγή λόγω εξιδρωματικής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Αυτές οι ουσίες ευαισθητοποιούν τον οργανισμό στη δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας (φωτοευαίσθητες).
Στην περίπτωση που ένας χιονοδρόμος έχει κάποια αμετρωπία, όπως είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός, και στην καθημερινή του ζωή φοράει γυαλιά, πρέπει να επιλέξει γυαλιά του σκι με δύο φακούς ξεχωριστούς για κάθε μάτι και όχι μάσκα. Μπορεί έτσι να ενσωματώσει τη διαθλαστική του διόρθωση στα γυαλιά του σκι, η οποία πιθανό είναι να είναι διαφορετική για κάθε μάτι. Στους διορθωτικούς αυτούς φακούς θα πρέπει να ζητήσει φίλτρο, για καλύτερη αντίληψη των φωτεινών αντιθέσεων.
Οι οριζόντιες ακτίνες που αντανακλώνται στις επίπεδες και λείες επιφάνειες, όπως το χιόνι , δημιουργούν θάμπωμα. Η εικόνα που βλέπουμε, όταν οι φακοί των γυαλιών του σκι δεν είναι οι κατάλληλοι, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με μια φωτογραφία που έχει πάρει πολύ φως, πράγμα που μειώνει την αντίληψη και την αντίθεση των χρωμάτων. Με τους πολωτικούς φακούς, τα αντικείμενα διαχωρίζονται με μεγάλη ευκρίνεια και τα χρώματα δείχνουν φυσικά.
Αν πάλι ο σκιέρ δεν είναι διοπτροφόρος, αλλά φοράει φακούς επαφής για εξουδετέρωση της διαθλαστικής ανωμαλίας, έστω κι αν οι φακοί που φορά έχουν φίλτρο UV, θα πρέπει να φορά γυαλιά ή μάσκα του σκι. Οι φακοί των γυαλιών του σκι πρέπει να είναι κατασκευασμένοι από πλαστικό ανθεκτικό στις γραμμώσεις και στα χτυπήματα και να μην περιορίζουν το οπτικό πεδίο. Οι αεραγωγοί να επιτρέπουν να ανανεώνεται ο αέρας, ώστε να μη θαμπώνουν οι φακοί, να μη στεγνώνουν τα μάτια και να μη προκαλείται δακρύρροια.
Τέλος, σε όλα τα γυαλιά και τις μάσκες του σκι πρέπει να αναγράφεται το σήμα CE, που σημαίνει ότι πληρούν τις προϋποθέσεις των ευρωπαϊκών προδιαγραφών και μειώνουν την εκπομπή της υπεριώδους ακτινοβολίας σε σχέση με την ορατή εκπομπή.