Τί είναι το υαλώδες σώμα;
Το υαλοειδές σώμα (vitreous body) είναι μια διαφανής, άχρωμη γέλη (ζελέ), η οποία βρίσκεται στο εσωτερικό της οφθαλμικής σφαίρας (οφθαλμός). Αποτελείται από 98% νερό, ενώ το υπόλοιπο 2% περιέχει άλατα, σάκχαρα, πρωτεΐνες και ένα τύπο κολλαγόνου. Λόγω της ρευστής υφής του διαμορφώνει το σχήμα του και το κρατάει σφριγηλό.
Τα συστατικά του υαλοειδούς δεν ανανεώνονται όπως συμβαίνει με άλλες δομές του ματιού. Επομένως οποιαδήποτε στρέβλωση ή αλλαγή υποστεί το υαλοειδές (πχ. αιμορραγία) αντιμετωπίζεται χειρουργικά, εάν ο χειρουργός οφθαλμίατρος κρίνει ότι χρειάζεται.
Τί είναι η οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς;
Φυσιολογικά με την πάροδο του χρόνου, όπως όλοι οι ιστοί χαλαρώνουν (πχ. δέρμα, λίπος, μύες), χαλαρώνει και το υαλοειδές, με αποτέλεσμα να ρευστοποιείται και να ελαττώνεται ο όγκος του (ρευστοποίηση υαλοειδούς).
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση του υαλοειδούς από κάποιο οπίσθιο τοίχωμα του ματιού και έτσι οι ασθενείς να αναφέρουν φωταψίες (λάμψεις) και μυωψίες (μυγάκια).
Η κατάσταση αυτή ονομάζεται οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς και χρειάζεται παρακολούθηση, χωρίς όμως να είναι κάτι ανησυχητικό.
Τί είναι η βιτρεκτομή; Πότε γίνεται;
Η οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς συνήθως δε χειρουργείται.
Ωστόσο, εάν τα μυγάκια και οι λάμψεις επηρεάζουν έντονα την όραση, τότε το υαλοειδές αφαιρείται χειρουργικά με τη μέθοδο της υαλοειδεκτομής ή αλλιώς βιτρεκτομής.
Ο χειρουργός οφθαλμίατρος μπορεί επίσης να συστήσει τη βιτρεκτομή σε περιπτώσεις όπου οι φωταψίες και οι μυωψίες συνυπάρχουν με κάποια άλλη πάθηση του αμφιβληστροειδούς όπως για παράδειγμα η επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η υαλοειδοωχρική έλξη, η οπή ωχράς κηλίδας και η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.
Σ' αυτές τις περιπτώσεις το υαλοειδές αφαιρείται, μέσω της υαλοειδεκτομής για αποφυγή τυχόν επιπλοκών οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε νέα αποκόλληση ή αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή.
Ποιά είναι η διαδικασία της βιτρεκτομής;
Κατά την επέμβαση της βιτρεκτομής (υαλοειδεκτομής), ο χειρουργός οφθαλμίατρος αφαιρεί το υαλοειδές μέσα από το μάτι.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται (βιτρεοτόμος, ενδοφωτισμός, κάνουλα έγχυσης) μπαίνουν από μικρές τρύπες που γίνονται στο σκληρό χιτώνα (άσπρο μέρος του ματιού). (Εικόνα 1).
Εικόνα 1 Βιτρεκτομή
Η υαλοειδρκτομή μπορεί να περιλαμβάνει επίσης και άλλες ενδοφθάλμιες διαδικασίες όπως πχ. χρήση laser ή κρυοπηξία σε περιπτώσεις όπως αποκόλληση αμφιβληστροειδούς προκειμένου να γίνει συγκόλληση του αποκολλημένου αμφιβληστροειδή με το τοίχωμα του ματιού.
Κατά την υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή) το αφαιρούμενο υαλοειδές αντικαθίσταται από φυσιολογικό ορό, ή από αέριο ή σιλικόνη προκειμένου να κρατηθεί το μάτι σφριγηλό και να λειτουργεί όπως και με το υαλοειδές.
Οι μικροσκοπικές τομές συνήθως κλείνουν μόνες τους ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν και μικρά ράμματα, τα οποία απορροφώνται από τον οργανισμό.
Εικόνα 1: Βιτρεκτομή
Τί πρέπει να προσέχω μετά από την επέμβαση της βιτρεκτομής;
Μετεγχειρητικά στην περίπτωση που τοποθετηθούν ράμματα, ο ασθενής μπορεί να έχει την αίσθηση ξένου σώματος.
Οι μετεγχειρητικές οδηγίες του γιατρού θα πρέπει να τηρούνται με συνέπεια, τόσο στη φαρμακευτική αγωγή, όσο και στη σωστή στάση σώματος για να κριθεί επιτυχής η επέμβαση.
Στην περίπτωση που τοποθετηθεί έλαιο σιλικόνης, αυτό αφαιρείται μετά από μερικούς μήνες, ενώ αν τοποθετηθεί αέριο, η όραση τις πρώτες μέρες είναι θολή και θα βελτιώνεται καθώς το αέριο απορροφάται και αντικαθίσταται από ορό του οργανισμού μέσα στις πρώτες εβδομάδες.
Υπάρχουν επιπλοκές μετά από βιτρεκτομή;
Όπως και κάθε άλλου είδους επέμβαση, η βιτρεκτομή μπορεί να έχει επιπλοκές όπως ενδοφθάλμια μόλυνση, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς (εάν δεν τηρηθούν οι κατάλληλοι χειρισμοί), υψηλή ενδοφθάλμια πίεση ή αιμορραγία.
Συνήθης συνέπεια της βιτρεκτομής είναι η εμφάνιση καταρράκτη μέσα στα πρώτα χρόνια από την επέμβαση, στις ηλικίες μετά τα 40 έτη.
Ποσοστά επιτυχίας επέμβασης βιτρεκτομής
Σημαντικό ρόλο παίζει η χρονιότητα της κατάστασης και για το λόγο αυτό η επιτυχία της επέμβασης συνδέεται άμεσα με τον χρόνο αντιμετώπισης.
Ωστόσο παρατηρούνται υψηλά ποσοστά επιτυχίας στην αποκατάσταση παθήσεων που συνδυάζουν την υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή) όπως οπή ωχράς κηλίδας (έως 100%) και αποκόλληση αμφιβληστροειδούς (98,7%).